BEWOGEN BEELD
Ademruimte voor de stad
Beelden van kleine en grotere groenprojecten in de stad
Groene buitenruimte is onmisbaar in een stad. Dat werd eerder dit jaar, aan het begin van de ‘intelligente lockdown’, weer eens duidelijk. Terwijl de winkelstraten en kantoren leger werden, stroomden de parken en recreatiegebieden vol. Het geluid van zoemende bijen leek een welkome afwisseling tussen de vele Zoom-gesprekken. En met beperkte mogelijkheden voor vakanties en reizen gaven veel mensen dit jaar een opfrisbeurt aan hun tuin, balkon of dakterras.
Dat groen van belang is voor de stadsmens is op zichzelf geen nieuwe gedachte. Halverwege de 19e eeuw maakten veel Europese steden een sterke groei en industrialisatie door en werden grote parken aangelegd om ‘ademruimte’ te geven aan stadsbewoners. Het initiatief hiervoor lag vaak bij particulieren. Zo liet een groep invloedrijke burgers in Amsterdam in 1864 een ‘Rij- en Wandelpark’ aanleggen op een onbebouwd terrein buiten de Singelgracht, waarmee de basis werd gelegd voor het huidige Vondelpark. Doel was om, naar Engels voorbeeld, een openbaar toegankelijke parkomgeving te ontwikkelen waar de arbeidersbevolking ontspanning en rust zou kunnen vinden.
Zowel vroeger als nu vervult groen dus een belangrijke functie voor de gezondheid en het welzijn van stadsbewoners. Daarbij weten we nu dat groen nog méér belangrijke functies heeft. Met groen kunnen we de effecten van klimaatverandering beter opvangen en de biodiversiteit in de stad versterken. Gemeente Amsterdam kondigt in haar recente Groenvisie dan ook aan om groengebieden in de stad te gaan beschermen, uitbreiden en versterken.
Geen gemakkelijke opgave, in een stad die tegelijkertijd groeit en verdicht. En dus is het zaak om creatief te zijn. Trambanen, schoolpleinen, kades en oevers: waar het kan wil de gemeente de openbare buitenruimte groen maken. Daarnaast moet bestaand groen, zoals sportparken en volkstuincomplexen, meer toegankelijk worden én wordt gezocht naar een locatie voor een nieuw stadsbos.
De realisatie van de ambities uit de Groenvisie zal de komende jaren veel gemeentelijke inzet vergen. Maar net als in de 19e eeuw kunnen ook nu particulieren een belangrijke bijdrage leveren. De foto’s in dit beeldverslag laten zien dat veel bewoners, bedrijven en organisaties – in het groot of klein – al bezig zijn met de aanleg van groene daken, gevels en binnentuinen. Met initiatieven als het NK tegelwippen (een wedstrijd tussen Amsterdam en Rotterdam om zo veel mogelijk tegels in tuinen te verruilen voor groen) hopen beide steden de betrokkenheid van bewoners verder te versterken. Wat de meerwaarde is van dit kleine groen voor de grote uitdagingen van klimaatproblematiek en verlies van biodiversiteit, is lastig te zeggen. Dat er niettemin veel enthousiasme voor dit soort projecten is, lijkt vooral met die primaire functie van groen te maken te hebben: rust, ontspanning en ademruimte voor de stad.