VOORWOORD
Het klimaat en de stad: tussen doen en denken
Het voorkomen of mitigeren van klimaatverandering wordt vaak gezien als het schoolvoorbeeld van een wicked problem: bij het bestrijden van zeespiegelstijging, het voorkomen van CO2-uitstoot, of het tegengaan van wateroverlast of extreme droogte zijn zoveel facetten van belang en leven er zo veel verschillende visies op wat waar, onwaar, goed of niet goed is, dat van één ‘probleem’ of ‘oplossing’ eigenlijk zelden sprake is.
In deze editie van Bewogen Stad, het digitale tijdschrift van het Centre of Expertise Urban Governance and Social Innovation van de Hogeschool van Amsterdam, reflecteren we op de gevolgen van deze ‘wickedness’. De verschillende bijdragen laten zien dat achter het werken aan (de gevolgen van) klimaatverandering allerlei manieren van ‘denken’ schuilgaan, en dat het belangrijk is om deze manieren van denken boven tafel te krijgen, inzichtelijk te maken, en specifiek te adresseren. Zowel om samenwerking en afstemming mogelijk te maken tussen partijen die mogelijk verschillende ideeën en visies hanteren, als om bestaande en nieuwe manieren van denken rondom klimaat te doorgronden en te bevragen.
Daarom duiken we eerst in de fascinerende wereld van de gedragsbenaderingen. Waar technologische oplossingen lange tijd de boventoon voerden in het voorkomen van (de gevolgen van) klimaatverandering, is er in toenemende mate aandacht vanuit beleid en wetenschap voor de aanpassing van normen, waarden en gedragspatronen om tot een duurzamere wereld te komen. Hoe kunnen individuen en gemeenschappen worden gemotiveerd tot duurzaam gedrag en een duurzame leefstijl? En reduceren we klimaatverandering hiermee niet te veel tot een individueel probleem?
Daarna analyseren we twee concrete projecten waar een groot aantal partijen op vernieuwende wijze samenwerkt aan klimaatoplossingen. Waar bij RESILIO de implementatie van een technologische innovatie (blauw-groene daken) samenwerking tussen een groot aantal partijen noodzakelijk maakt, komt deze rondom de Knowledge Mile vooral voort uit een brede wens om het gebied te verbeteren. Wat kunnen we leren van beide vormen van samenwerken? En in hoeverre is het mogelijk om dit type experimenten op te schalen in de stad?
Tot slot kijken we naar verschillende manieren waarop binnen het HvA-onderwijs aandacht wordt besteed aan het voorkomen van (de gevolgen van) klimaatverandering. Hoe betrekken we studenten bij klimaatvraagstukken (BOOT) en hoe bereiden we ze voor op een toekomst waarin klimaatproblematiek almaar urgenter wordt?
Zo brengen we een veelheid van betrokkenen en perspectieven samen. Van bewoners, tot bedrijven, van woningcorporatie tot gemeente, en van docenten tot onderzoekers. In het besef dat we alleen door denken en doen te combineren, samen te werken en collectief te reflecteren de ‘wickedness’ van de stedelijke klimaatuitdagingen te lijf kunnen gaan.